در ساخت بتن، مصالح سنگی بتن حجم زیادی از بتن را تشکیل می دهند و به همین دلیل انتخاب این مصالح اهمیت زیادی دارند. نزدیک به سه چهارم از حجم بتن ساخته شده را همین مصالح سنگی بتن تشکیل می دهند. اگر مصالح سنگی بتن جنس نامرغوبی داشته باشند، بتن ساخته شده نیز دوام و مقاومت کافی را نداشته و بتن نامرغوب خواهد بود. برای آشنایی با مصالح سنگی بتن با این مقاله همراه شوید.

انواع مصالح سنگی بتن

مصالح سنگی که برای ساخت بتن استفاده می شوند، انواع مختلفی دارند. دانه ها و ذرات بکار رفته در مصالح سنگی باید تمیز، دارای استحکام و دانه بندی مناسب، بدون پوشش سطحی و به دور از هر گونه آلودگی باشند. دانه بندی و شستن این مصالح باید به دقت صورت گیرد. اگر هنگام شستن دقت لازم صورت نگیرد، بین دانه های خاک و گل رسوب می کند و چون دانه ها بطور مناسب کنار هم قرار نمی گیرند، بتن از کیفیت مطلوبی برخوردار نخواهد بود. انواع مصالح سنگی بتن عبارتست از:

• ریزدانه یا ماسه
• درشت دانه یا شن
• سنگ های شکسته و خرد شده

سنگدانه های بزرگتر از ۴.۷۵ میلیمتر را درشت دانه و سنگدانه های کوچکتر از ۴.۷۵ میلیمتر را ریز دانه می گویند.

اهمیت شست و شو مصالح سنگی بتن

همانگونه که گفته شد، شست و شوی مصالح سنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. در مصالح سنگی که به صورت شکسته می باشند، امکان رسوب خاک و گل خیلی کم است اما در برخی از مصالح سنگی شکسته مانند سنگ آهک، ممکن است گرد سنگ بر روی دانه ها رسوب کرده باشد. اما اگر این گرد سنگ بر روی مصالح سنگی نیز وجود داشته باشند، طبق آزمایشات انجام شده بر روی این دانه ها، گرده سنگ تاثیر منفی بر روی کیفیت بتن نخواهد گذاشت. فقط به این نکته توجه کنید که چون گرده های سنگ به سمت لایه های پایین تر نفوذ می کنند، از لایه های پایینتر که حاوی مقدار بیشتری گرد سنگ است، استفاده نکنید. پس حتما دانه های سنگی را خوب بشویید

انواع ناخالصی های مصالح سنگی

ناخالصی هایی که به سنگدانه های مصرفی در تولید بتن، می چسبند، عبارتند از:

• مواد آلی
• نمک های معدنی
• مواد ریزدانه
• مواد واکنش زا قلیایی
• خاک و رس
• ذرات سست و ناسالم

برای مشخص کردن این ناخالصی ها در سنگدانه ها، ابتدا باید مصالح سنگی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرند تا میزان و نوع نا خالصی ها مشخص گردد.

میزان ناخالصی قابل قبول در مصالح سنگی بتن

• حداکثر گل و رسی که می تواند در مصالح سنگی وجود داشته باشد به میزان، ۷۵ میکرون در ماسه طبیعی و این مقدار در ماسه ای که از شن تولید شده است به میزان ۳ درصد و در ماسه ای که از سنگ های شکسته تولید شده است به میزان ۱۰ درصد و در شن ۱ درصد است.
• شن و ماسه باید بدور از هر گونه آلودگی و ناخالصی های آلی و ذرات گرد و خاک باشند. این آلودگی باعث می شوند که شن و ماسه هنگام تولید خمیر سیمان، به این خمیر نچسبند.
• ضریب نرمی در ماسه در حین اجرای کار باید بیش از ۰.۲ درصد تغییر نکند . این ضریب باید کمتر از ۱.۳ و بیشتر از ۳.۲ نشود.
• در کارگاه های ساخت بتن، این مصالح را با سرند کردن آب از یکدیگر جدا می نمایند. استفاده از آب باعث جدا کردن ذرات و رس و سیلیت از دانه ها می شود.

شرایط نگهداری و انبار کردن مصالح سنگی بتن

باید در انبار کردن مصالح سنگی دقت نمایید تا مواد خارجی به این مصالح نفوذ نکند. همچنین باید دقت کنید که این دانه ها از هم جدا نشوند. برای جدا نشدن این دانه از هم باید نکات ذیل را در نظر بگیرید:

• هنگام بارش باران یا برف باید بر روی این مصالح پوششی انداخت تا آب به داخل نفود پیدا نکد. همچنین هنگام گرما و تابستان برای این مصالح سایبان درست کرد تا داغ نشوند.
• هنگام انبار کردن نباید این مواد را به صورت مخروطی روی هم انبار کرد. باید به صورت لایه به لایه و به طور مساوی این مواد را روی هم انبار نمود و جابجایی این مواد به صورت افقی باید باشد.
• از رفت و آمد کامیون ها و لودر بر روی این دانه ها خودداری فرمایید.
• مصالح باید بر روی سطحی خشک انبار شوند.
• بهتر است سیلوی ذخیره مصالح سنگی به صورت دایره یا مربع با شیب کمتر از ۵۰ درجه باشد.
• بهتر است همیشه سیلو پر باشد تا دانه بندی مصالح بهتر حفظ شود.
• در هنگام خالی کردن این مصالح از بالا به داخل سیلو باید از نردبان مصالح سنگی استفاده شود.
• مصالح سنگی ذخیره شده در سیلو، باید حداقل ۱۲ ساعت پس از دپو استفاده شود.

تاثیر دانه بندی مناسب و پیوسته مصالح مصرفی در بتن

دانه بندی مناسب و پیوسته سنگدانه ها در تولید بتن، بر کیفیت بتن تولید شده تاثیراتی را می گذارند. اگر دانه بندی سنگدانه ها مناسب باشد، بر روی پمپاژ ساده بتن تاثیر گذاشته و باعث افزایش کارایی بتن می شود. همچنین دانه بندی مناسب باعث کاهش فضای خالی که بین سنگدانه ها وجود دارد، شده و در آب و سیمان مصرفی برای تهیه بتن بسیار تاثیر گذاشته و مصرف این مواد را خیلی کمتر می نماید. از دیگر تاثیرات دانه بندی مناسب بتن، افزایش درصد تراکم بتن بیشتر شده و این افزایش تراکم بر روی افزایش مقاومت فشاری که همان مقاومت نهایی بتن است، تاثیر می گذارد و این مقاومت را بیشتر و بهتر می نماید.