امروزه در صنعت ساخت و ساز سیمان های بسیار متنوع و گوناگونی وجود دارد که سیمان پرتلند و پوزولان ۲ نمونه از این سیمان ها می باشد. تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی باعث شده است که هر کدام از آنها در موارد خاص و ویژه ای کاربرد داشته باشند به طوری که ممکن است در شرایطی حتی نتوان یکی از آنها را به جای دیگری مورد استفاده قرار دارد. آشنایی با ویژگی و تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی برای فعالان ساخت و ساز اهمیت بسیار زیادی دارد به طوری که اطلاع از تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی باعث می شود در بسیاری از مواقع کار ساخت و ساز راحت تر و خیلی سریع تر و بی دردسر تر انجام شود. به دلیل اهمیت آگاهی از تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی و ویژگی های هر کدام از آنها، در این مقاله به بررسی بیشتر تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی پرداخته ایم.

سیمان پرتلند

در صنعت بتن و ساختمان سازی، سیمان های بسیار زیادی وجود دارد که برای ساخت و ساز ساختمان ها و سازه ها مورد استفاده قرار می گیرد. سیمان پرتلند، یکی از سیمان های هیدرولیک موجود در بازار سیمان می باشد که انواع گوناگونی دارد. سیمان پرتلند، یکی از سیمان های آبی و هیدرولیک می باشد که باید با استفاده از واکنش های آبگیری سخت شود. در حقیقت می توان گفت که سیمان پرتلند با آسیاب کردن اکسید آهن، اکسید آلومینیوم، اکسید سیلیس، سولفات کلسیم و سنگ گچ به وجود می آید.

سیمان پرتلند دارای ۵ نوع گوناگون می باشد که همگی آنها از اکسید آلومینیوم، اکسید سیلیسیم، اکسید آهن و اکسید کلسیم تشکیل شده اند و هر کدام از آنها ویژگی های خاص و مخصوص به خود را دارند.

انواع سیمان پرتلند

همانطور که گفته شد سیمان پرتلند انواع گوناگونی دارد که شامل موارد زیر می باشد:

• پرتلند نوع ۱: این نوع سیمان در واقع اولین نوع از سیمان پرتلند می باشد که با عنوان سیمان معمولی شهرت دارد. در واقع از سیمان معمولی در مواقعی که ویژگی های خاص یک سیمان مورد نیاز نباشد، استفاده می شود. در حالت کلی می توان گفت سیمان پرتلند نوع ۱ بیشتر برای مصارف عمومی کاربرد دارد. از موارد کاربرد سیمان نوع ۱ می توان به ساخت پیاده رو ها، جاده ها، ایجاد پل ها، تاسیس راه آهن و ایجاد ملات برای کارهای معمولی و عادی بنایی اشاره کرد.

• پرتلند نوع ۲: سیمان پرتلند نوع ۲ با عنوان سیمان اصلاح شده نیز شهرت دارد. این نوع سیمان تنها زمانی که لازم است گرمای متصاعد شده از واکنش های آبگیری در حد متوسط باقی بماند، مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل این نوع سیمان در زمان بتن ریزی در هوای آفتابی و خیلی گرم و همچنین بتن ریزی های سنگین کاربرد دارد. تفاوت سیمان پرتلند نوع ۲ با سیمان پرتلند نوع ۱ در این است که سیمان پرتلند نوع ۲ حرارت و گرمای کمتری را در مقایسه با سیمان پرتلند نوع ۱ تولید می نماید.

• پرتلند نوع ۳: سیمان پرتلند نوع ۳ با عنوان های دیگری نظیر سیمان سخت شونده و یا سیمان زودگیر نیز شهرت دارد. این سیمان در مواقعی که لازم است بهره برداری از سازه زودتر از زمان تعیین شده انجام شود، کاربرد دارد. اجزای تشکیل دهنده سیمان پرتلند نوع ۳ در مقایسه با انواع دیگر سیمان های پرتلند، در ابعاد کوچک تری آسیاب شده است که این عامل باعث می شود، سیمان پرتلند نوع ۳ جذب بسیار سریع تری داشته باشد. این سیمان یکی از سیمان هایی می باشد که می توان آن را در آب و هوای سرد هم به عمل آورد ولی لازم است که در زمان بهره وری از این سیمان از ضد یخ استفاده شود.

• پرتلند نوع ۴: این سیمان برخلاف سیمان پرتلند نوع ۳ دارای گرایش بسیار کند و پایینی می باشد که به همین دلیل به آن سیمان کندگیر گفته می شود. این سیمان در دماهای بالاتر از چهل درجه سانتیگراد و در بتن ریزی هایی که سرعت کمی دارند، استفاده می شود.

• پرتلند نوع ۵: عنوان دیگر این سیمان، سیمان ضد سولفات می باشد و دلیل این نامگذاری مقاومت بسیار زیاد این سیمان در مقابله با حمله سولفات ها می باشد. از این رو در مواقعی که محیط سازه به شدت در معرض سولفاته شدن قرار دارد، از سیمان ضد سولفات استفاده می شود.

سیمان پوزولانی و فرق بین سیمان پرتلند و پوزولانی

سیمان پوزولانی در حقیقت نوعی سیمان پرتلند و بسیار شبیه به سیمان می باشد اما واکنش های سیمان را دارا نمی باشند. از مهمترین ویژگی این سیمان می توان به عدم خاصیت چسبندگی و جنس سیلیکاتی آن اشاره کرد. این سیمان از مواد تشکیل دهنده سیمان پرتلند، گچ و سیمان پوزولان تشکیل شده است. زمانی که پوزولان با سایر مواد تشکیل دهنده مخلوط می شود به آنها واکنش داده و خاصیت چسبندگی پیدا می کند. یکی از موارد تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی در این است که این سیمان بر خلاف سیمان پرتلند که ۵ نوع دارد، از ۲ نوع معمولی و ویژه برخوردار می باشد.

یکی دیگر از موارد تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی در این است که سیمان پوزولانی در زمان واکنش آبگیری گرمای کمتری را متصاعد می کند.

مزیت های تولید سیمان پوزولانی

تولید سیمان پوزولانی مزیت هایی دارد که شامل موارد زیر می باشد:

• مقاومت های فیزیکی در درازمدت افزایش پیدا می کند.

• باعث تولید و ایجاد قطعه های از پیش ساخته سبک وزن بتنی می شود.

• باعث افزایش تولید سیمان بدون نیاز به سرمایه گذاری های بسیار زیاد و کلان می شود.

• مقاومت شیمیایی  سازه ها در مقابله با حمله سولفات ها افزایش پیدا می کند.

• استفاده از سیمان پوزولانی در مقایسه با سیمان های معمولی باعث کاهش قیمت تمام شده تولید می شود.

• باعث ایجاد قابلیت خمش و کشش بسیار مناسب می شود.

این ویژگی ها، نشان دهنده تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی می باشد که دانستن این تفاوت ها برای فعالان این حوزه بسیار حائز اهمیت می باشد.

نکات مورد توجه در زمان حمل و نگهداری از سیمان ها در حالت کلی

یکی از مهمترین نکات برای نگهداری از هر نوع سیمان این است که نباید از تاریخ تولید آن بیشتر از یکسال گذشته باشد. علاوه بر این در زمان ذخیره سیمان در انبار ها باید دقت شود که کیسه های سیمان به فاصله حداقل ده سانتی متری زمین و دیوار قرار داده شوند.

به طور کلی با آگاهی از تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی و ویژگی های هر کدام از آنها معماران و مهندسان در زمان ساختن سازه ها می توانند خیلی راحت تر و سریعتر کارها را پیش برند.  این اطلاع از تفاوت سیمان پرتلند و پوزولانی باعث افزایش بهره وری و در نهایت سود می شود.